Προς τους εκπαιδευτικούς των σχολείων μας,
με την ευκαιρία του νέου σχολικού έτους 2025-2026
Ἀγαπητές/Ἀγαπητοί μου,
Ἕνα ἀπὸ τὰ διασημότερα ἔργα τῆς ρομαντικῆς τέχνης τοῦ 19ου αἰῶνα εἶναι «Ἡ σχεδία τῆς Μέδουσας» τοῦ Τεοντὸρ Ζερικό. Ἀρχικὰ φαίνεται νὰ ἀναπαριστᾶ μιὰ σκηνὴ ἀπὸ τὸ ναυάγιο τῆς ὁμώνυμης φρεγάτας τοῦ Γαλλικοῦ Ναυτικοῦ. Ὅμως οἱ εἰκόνες δὲν εἶναι παθητικὰ ἢ νεκρὰ ἀντικείμενα ἀλλὰ ζωντανὲς δημιουργίες ποὺ ὑπερβαίνουν τοὺς σκοποὺς καὶ τὶς προθέσεις τῶν δημιουργῶν τους. Τὸ νόημά τους ἀλλάζει γιὰ νὰ προσλάβουν συχνὰ μιὰ νέα σημασία μὲ τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου1. Στὸν πίνακα, ἀρκετοὶ ἱστορικοὶ εἶδαν τὴν ἀναπαράσταση τῆς ἀνθρώπινης τραγωδίας. Στὸ προσκήνιο φαίνεται ἡ ὀδύνη τῶν καθημερινῶν ἀνθρώπων. Μὲ μιὰ δεύτερη ἀνάγνωση ὅμως βλέπουμε τὴν ἀντιπαράθεση ἀπόγνωσης καὶ ἐλπίδας.
Ὁ πολιτισμὸς τοῦ καιροῦ μας ἀποθεώνει τὰ μετρήσιμα ἀποτελέσματα καὶ τὰ συνδέει μὲ τὴν ἱκανότητα τῆς ἐπιτυχίας καὶ τὴν ἀπόκτηση ἀγαθῶν. Ὠφέλιμος εἶναι αὐτὸς ποὺ ἀποδίδει. Δὲν εἶναι παράξενο ὅτι ἡ ἀπάνθρωπη αὐτὴ λογικὴ ὁδηγεῖ στὴν ἀπόγνωση. Τὰ παιδιὰ πολὺ συχνὰ βλέπουν τὸ ἀδιέξοδο τῆς ἀπελπισίας γύρω τους.
Εἶναι ἑπομένως, περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλη φορὰ, ἀναγκαῖο νὰ διδαχθοῦν τὴν ἐλπίδα ποὺ γεννᾶ ὅραμα. Ἡ Παιδεία ποὺ ἔχουμε ἀνάγκη εἶναι αὐτὴ ποὺ καλλιεργεῖ τὴν ἐλπίδα παράλληλα μὲ τὴν ἀγάπη γιά τὴν μάθηση σὲ κάθε ἄνθρωπο. Τὸ ἀδιέξοδο τῶν πολέμων καὶ τῶν γενοκτονιῶν δὲν δημιουργήθηκε μόνο ἀπὸ ἕναν παράφρονα ἢ φιλοπόλεμο, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὰ ἑκατομμύρια τῶν ἀνθρώπων ποὺ εἴτε ἀκολούθησαν εἴτε σιώπησαν.
Καλὴ καὶ εὐλογημένη χρονιά!
Ο Μητροπολίτης
†Ο Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως
ΑΘΗΝΑΓΟΡΑΣ
1. Βλ Ἔ.Τραβέρσο «Ἐπανάσταση. Μιά διανοητική καί πολιτισμική ἱστορία» Ἐκδόσεις τοῦ 21ου, Ἀθήνα 2023, σελ. 22
