Διαβάστε την ομιλία του καθηγητή κ. Χρήστου Τσιρώνη στην 1η σύναξη Κατηχητών και Στελεχών νεανικού έργου της Ιεράς Μητροπόλεως Ιλίου.

Η συμβολή του αθλητισμού στο σύγχρονο νεανικό έργο της Εκκλησίας

Χαρά και τιμή να βρίσκομαι μαζί σας. Η πρωτοβουλία του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρα, ο οποίος διακρίνεται για το ποιμαντικό του έργο και την πνευματικότητά του, μας υποχρεώνει και εμάς να ξεβολευόμαστε στην καθημερινότητά μας για να δώσουμε τον καλύτερο μας εαυτό στην προσφορά προς κάθε άνθρωπο. Χαρά μεγάλη να βρίσκομαι επίσης μαζί με παλαιότερους και νεότερους συνεργάτες, όπως είναι και ο κύριος Δημήτρης Ανυφαντάκης, που έχει άσβεστη επιθυμία συμβολής στο καλό έργο. Χαρά και τιμή μου να βρίσκομαι, έστω και διαδικτυακά, με έναν αθλητή-σύμβολο και αγαπημένο πρόσωπο όλων των Ελλήνων, τον προπονητή Παναγιώτη Γιαννάκη, αλλά και τους κ. Παντελή Βλαχόπουλο και τον κ. Βαγγέλη Ιωάννου.

Θα προχωρήσω στην παρουσίασή μου προσπαθώντας να απαντήσω σε ορισμένα βασικά ερωτήματα σχετικά με το θέμα της σημερινής μας συνάντησης.

Γιατί ποιμαντικό έργο με νέους;

Σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι -σαν τον εμπερίστατο άνθρωπο που βρήκε ο Σαμαρείτης- ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας, είναι αποκλεισμένοι, νέοι-άνεργοι χωρίς καμιά ελπίδα, με πενιχρά μέσα διαβίωσης. Η ανταπόκριση στην ανάγκη παραμένει λοιπόν ένα ζήτημα άμεσης προτεραιότητας. Μια ζώσα κοινότητα πίστης κρίνεται και από το μέτρο της κοινωνικής ευθύνης που εμπνέει στα μέλη της (διότι η κοινωνική ευθύνη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ελευθερία και δεν επιβάλλεται) και δεν κινδυνεύει από τις παθογένειες που σκεπτικιστικά επιχειρήματα συνήθως προτάσσουν (π.χ. η μετατροπή της πνευματικότητας σε «κοινωνικό ακτιβισμό»).

Ο Χριστός όχι μόνο δεν διαχωρίζει την πνευματικότητα από την κοινωνική ευθύνη, αλλά και ενώνει τους δύο κανόνες της αγάπης προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Το γεγονός ότι ορίζει την Παραβολή του Καλού Σαμαρείτη να διαδραματίζεται στον δρόμο, στην οδό της καθημερινότητας, ορίζει και ως χώρο σύστασης, δραστηριοποίησης και ζωογόνησης της εκκλησιαστικής κοινωνικής διακονίας το πεδίο των διανθρώπινων σχέσεων και όχι την αρνησίκοσμη απομόνωση ή τη δημιουργία ενός φαντασιακού και περίκλειστου κόσμου στο περιθώριο της κοινωνίας.

Η παράδοση της Εκκλησίας προβάλλει ένα μοντέλο «σαρκωμένης» θεολογίας με θεολογικό, κοινωνικό-κριτικό και διακονικό έργο μέσα σε ένα πλαίσιο φιλαδελφείας, αλληλεγγύης και αλληλοδιακονίας.

Ποια η σχέση Ορθοδοξίας και αθλητισμού;

Ο Χριστιανισμός προτρέπει για τη φροντίδα ψυχής και σώματος. Ο άνθρωπος είναι μια ολότητα και η αρμονία μεταξύ των δύο δίδει αρμονία στη ζωή, έμπνευση και δύναμη να προχωρήσει κανείς αντιμετωπίζοντας και τον πόνο και τη χαρά. Η αναλογία είναι προφανής: οι αθλητές των αθλητικών κέντρων, οι αθλητές της ζωής και οι αθλητές της πίστης αγωνίζονται έχοντας επικεντρωμένη την σκέψη τους στην ολοκλήρωση ενός μεγάλου στόχου και μάλιστα είναι αυτός ο ίδιος ο αγώνας που διαμορφώνει τη ζωή τους. Οι αθλητές σε όποια από τις παραπάνω κατηγορίες κι αν αναφερόμαστε διαμορφώνονται, γίνονται αυτοί που είναι μέσα από την προσπάθειά τους, η οποία είναι αδιάλειπτη και καλή και αντιμετωπίζουν στον δρόμο τους το ερώτημα για το ορθό και το λάθος, το παροδικό και αυτό που διαρκεί, αυτό που γυαλίζει σαν ψεύτικο μετάλλιο κι αυτό που πραγματικά αξίζει. Οι αποφάσεις τους και η πίστη τους στην αλήθεια αυτών των αποφάσεων θα διαμορφώσει όχι μόνο τη δική τους ζωή αλλά και τη ζωή των ανθρώπων γύρω τους. Γι’ αυτό οι μεγάλοι αθλητές που κατάφεραν να μείνουν έξω από τις σκοτεινές πλευρές του εμπορευματοποιημένου αθλητισμού αποτελούν πρότυπα ζωής, αγώνα και ηθικής ακεραιότητας. Οι χριστιανοί δεν είναι απόκοσμα όντα άλλα μέλη της κοινωνίας τους. Οι αθλητές λοιπόν που εμπνέονται από την πίστη τους και ζουν στην Εκκλησία αποτελούν μια ζωντανή μαρτυρία του χριστιανικού ήθους και της ομορφιάς της πίστης, που δεν τους κρατάει εγκλωβισμένους ούτε πίσω από ψηλούς τοίχους ούτε μέσα στον εγωισμό τους, αλλά τους οδηγεί στην συνάντηση με τους άλλους ανθρώπους. Σε αυτό το πνεύμα ο Άγιος Νέστωρ  ως ένας Μάρτυρας της Χριστιανοσύνης από τη Θεσσαλονίκη και φίλος του μεγαλομάρτυρα Αγίου Δημητρίου αναγνωρίζεται ως ο  προστάτης των αθλητών (27 Οκτωβρίου). 

Οι Νέοι μας σήμερα και τί κάνουμε για αυτούς;

Τα ποσοστά κατάχρησης αλκοόλ, ο πειραματισμός με ψυχοτρόπες ουσίες, η συγκρότηση ομάδων νέων με παραβατική συμπεριφορά, η σταδιακή περιθωριοποίηση από τις καθημερινές δραστηριότητες (σχολείο, παρέες, συνοικία), η χαμηλή αυτοπεποίθηση και η αδυναμία συμμετοχής στη ζωή της κοινότητας, η εγκατάλειψη της οικογενειακής εστίας είναι δείγματα χαμηλού κοινωνικού κεφαλαίου και ενδείξεις που κάνουν την εμφάνισή τους όλο και πιο συχνά σε περιοχές που εξασθενεί η συνολικότερη κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική δραστηριότητα.
Συνοπτικά θα μπορούσε βάσιμα να υποστηρίξει κανείς ότι οι ευκαιρίες εκπαίδευσης, αθλητισμού και ψυχαγωγίας μειώνουν τον κίνδυνο εμπλοκής των νέων σε πρακτικές διακινδύνευσης (κατάχρηση αλκοόλ και ψυχοτρόπων ουσιών, παραβατικότητα κ.τ.λ.). Στη σελ. 73 του βιβλίου «Τρωτός Άτρωτος» ο Π. Γιαννάκης προβάλει ένα πρότυπο υγιούς νεανικής ζωής κοντά στην πραγματικότητα που πολλοί νέοι έχουν μπροστά τους.

Οι νέοι δείχνουν έντονη καχυποψία για τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας μας – εν πολλοίς δικαίως- και είναι συνεπώς απολύτως αναγκαίο να τους κρατήσουμε κοντά μας, να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη και την καρδιά τους. Εξάλλου, οι νέοι είναι η καρδιά και ο σφυγμός κάθε τοπικής κοινωνίας και κάθε ενορίας. 

Ενώπιον όλων αυτών η ενορία με το κατηχητικό και ποιμαντικό της έργο μπορεί να ανταποκριθεί ως θεματοφύλακας για τα πρότυπα αγιότητας της Εκκλησίας αλλά και ως ζωντανό κοινωνικό κύτταρο που αναγνωρίζει, καλλιεργεί τα ανθρώπινα ταλέντα και δοξολογεί τον Θεό για τη χάρη αυτή. Διακρίνει ακόμη τα καλά παραδείγματα και τις μορφές που μπορούν να αποτελέσουν υγιή πρότυπα με πνεύμα ελευθερίας, αποδοχής και ασφάλειας. Ο αθλητισμός είναι ο χώρος που το έργο της ενορίας μπορεί να ανθήσει: να κρατήσει τους νέους και τις νέες μακριά από τους δρόμους, να τους προσφέρει ένα πλαίσιο συγκρότησης και πειθαρχίας στα ιδανικά, ένα πλαίσιο φροντίδας για το πνεύμα και το σώμα.

Ποια είναι τα μαθήματα που δίδουμε στους νέους/νέες μας σε αυτό το πλαίσιο; Ότι η ζωή αξίζει και ότι αξίζει να αγωνιζόμαστε για τη ζωή. Στη σύνδεση του ενοριακού έργου με τον αθλητισμό οι έννοιες και οι αξίες που αναδύονται με φυσικό και αβίαστο τρόπο στη ζωή των νέων είναι ο αγώνας, η άσκηση και η προσήλωση στον στόχο. Η συνέχιση της προσπάθειας, όταν αποτυγχάνουμε. Η διαχείριση του πόνου, τόσο του φυσικού όσο και του ψυχικού. Η διαχείριση τέλος της επιτυχίας αλλά ΚΑΙ της αποτυχίας, καταστάσεις και οι δύο που μπορεί να μας αλλοτριώνουν, να μας βγάζουν από τον δρόμο της αρετής, εάν δεν αντιμετωπιστούν με πίστη, με σύνεση, με μετριοπάθεια και με ζώσα πνευματικότητα.

Σε έναν κόσμο που μοιάζει όλοι μας και όχι μόνο οι νέοι να διαμορφώνουμε τη ζωή μας υπό την τεράστια πίεση ενός διπόλου φόβου - ηδονής είναι ανάγκη να φωτίζουμε και να προβάλλουμε ιδανικά, στα οποία αξίζει να αναφέρουμε τη ζωή μας. Όχι από φόβο αλλά από αληθινή αγάπη για όσα αξίζουν και όχι με την προσδοκία της άμεσης ανταμοιβής αλλά με την συνέπεια και βεβαιότητα ότι γινόμαστε συνδημιουργοί ενός καλύτερου κόσμου για τον εαυτό μας αλλά και για τους άλλους ανθρώπους.