Στο πολεμοφόρο γεωπολιτικό κάδρο των καιρών μας κυρίως στο χώρο της Μέσης Ανατολής αλλά και ευρύτερα και στην υφιστάμενη τάση αναθεωρητισμού των συνόρων, οι θρησκείες, ως διδράσκουσες, καλούνται εμπράκτως να συνεισφέρουν στην οριζόντια εμπέδωση των πολιτισμικών αγαθών της ειρήνης, της καταλλαγής, της αλληλεγγύης μεταξύ των λαών.

Να αναλάβουν πρωταγωνιστικό ρόλο ευαισθητοποίησης των ισχυρών της Γης προς την αποτροπή τρομοκρατικών ενεργειών, την κατάπαυση του πυρός, το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της αυτοδιάθεσης και αυτοάμυνας των λαών. Οι θρησκείες υπάρχουν από και για τους ανθρώπους όχι μόνο για τον Θεό, γι’ αυτό και καθίστανται οι αδιαμφισβήτητοι, ισχυρότεροι, αλλά και οι πλέον διαδραστικοί παράγοντες του δημόσιου χώρου, μοχλοί κοινωνικής και θεσμικής μεταβολής σε πολλά επίπεδα. Όμως, για την επίτευξη του ανώτερου πολιτισμικά σκοπού τους, απαιτείται να αντισταθούν, έστω και επώδυνα, σε κοινωνικά και θρησκευτικά μορφώματα αλλοτριωτικά παράγωγά τους. Χρειάζεται να απαγκιστρωθούν από φόβους, μύθους και συμπλεγματικές αβεβαιότητες. Οφείλουν να αγωνιστούν για να μετατοπισθούν από το θρησκευτικό προσωπείο του «φαίνεσθαι», της «επαναληπτικότητας», του συντηρητισμού και της θρησκοληψίας την οποία συχνά επικαλύπτουν με το εκσυγχρονιστικό στοιχείο του λόγου τους, επειδή γνωρίζουν ότι η θρησκοληψία και ο συντηρητισμός συνιστούν τους εχθρούς της υγιούς θρησκευτικότητας, και να προσανατολιστούν στο έμπρακτο περιεχόμενο του θρησκευτικού τους είναι, το οποίο αποτελεί και το περιεχόμενο του πιστεύω τους. 

Κατά τούτο οι θρησκείες μπορούν να συνεργήσουν ωφελιμα στις μετανεωτερικές πολυπολιτισμικές κοινωνίες αναδεικνύοντας το ποιοτικότερο απόθεμα της ανθρώπινης ζωής. Μπορούν να αποτρέπουν επιτυχώς την εμφάνιση φαινομένων βίας και μισαλλόδοξης έκφρασης, οιονδήποτε δογματισμό, φονταμενταλισμό και κοινωνικό φανατισμό. Μπορούν να προάγουν τον αμοιβαίο σεβασμό, την ειρηνική συμβίωση, τη δικαιοσύνη και το σεβασμό στην ετερότητα, προσφέροντας ως διαρκώς ανανεούμενη την ελπίδα στους ανθρώπους, για ένα καλύτερο μέλλον μακριά από κρίσεις θρησκευτικής ή εθνικής ταυτότητας και με προαπαιτούμενες τη διάθεση έντονης αυτοκριτικής αλλά και την ευθύνη της Ουσιαστικής ποιμαντικής. Υπό τις παραπάνω δύο προϋποθέσεις δύνανται να υπερβούν την αρχή της αδράνειας και να οδηγήσουν κάθε ανθρώπινη κοινωνία σε τέτοια ευαισθητοποίηση, ώστε να αναδεικνύει εκείνα τα στοιχεία που αφορούν στη ζωή και όχι στο θάνατο, ενώ θα επιβεβαιώνεται έμπρακτα και η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεών τους, καθώς το θρησκευτικό γεγονός δεν υφίσταται αποκλειστικά ως αυτοκαταξίωση των πιστών του αλλά πρώτιστα για τη ζωή, τη «σωτηρία του σύμπαντος κόσμου», την ελπίδα και τη δημιουργικότητα.

Οι θρησκείες, προωθώντας τις παραπάνω αξίες, μπορούν να διεκδικήσουν τη θέση που τους αξίζει στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Σε τέτοιο λειτουργικό πλαίσιο οι θρησκείες δίνουν στην κοινωνία των πολιτών τη δυνατότητα να αξιολογήσουν θετικά το ρόλο τους όχι μόνο ως προς την αυθεντικότητα και τη γνησιότητα του λόγου τους, αλλά κυρίως ως προς την αποτε λεσμστικότστά τους, μακράν κάθε έννοιας εξυπηρέτησης πολιακών σκοπιμοτήτων και ιδιοτελειών. Τα τελευταία γεγονότα στο χώρο της Μέσης Ανατολής, θεωρούμενα υπό την προοπτική της θρησκευτικότητας, επιβεβαιώνουν την «απαίτηση» αυτή. Είναι λοιπόν στο χέρι των θρησκειών να συμβάλουν στη θεραπεία των δεινών επιβεβαιώνοντας ότι η ζωή, η ειρήνη, η δικαιοσύνη, η ελευθερία και η ενότητα τυγχάνουν «Θεού δωρήματα».

Άρθρο του Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου, το οποίο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ελεύθερος τύπος» στις 11 Νοεμβρίου 2023.