Η Ελληνική Εταιρεία Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας και η Επιστημονική Εταιρεία «Καρκίνος: Εκπαίδευση, Έρευνα και Κλινική Πράξη» διοργάνωσαν την Ημερίδα Ψυχοκοινωνικής Ογκολογίας, η οποία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 9 Απριλίου 2017, στο ξενοδοχείο Crowne Plaza στην Αθήνα και ήταν αφιερωμένη στη διαχείριση των ασθενών και των προβλημάτων τους, πέρα από την αμιγώς επιστημονική παρέμβαση.

Οι αλματώδεις εξελίξεις της ιατρικής τεχνολογίας καθιστούν όλο και περισσότερο τον καρκίνο μια χρόνια ασθένεια. Οι συνέπειες αυτής της χρονιότητας αγγίζουν σοβαρά θέματα οικονομίας και πολιτικής της δημόσιας υγείας.

Στην ψυχοκοινωνική ογκολογία ο προβληματισμός στρέφεται στο νόημα που έχει η ασθένεια στη ζωή του ανθρώπου.
Στην ημερίδα συζητήθηκαν επιπλέον ερωτήματα τα οποία αναδύονται στην σύγχρονη ψυχοκοινωνική ογκολογία όπως είναι:

1) η στάση του ανθρώπου απέναντι στην ασθένεια και το θάνατο στη σύγχρονη εποχή.
2) ο ρόλος του χριστιανισμού και ειδικά της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
3) ο διάλογος που αναπτύσσεται ανάμεσα στη βιολογία, την ψυχανάλυση την ανθρωπολογία και την Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση
4)  ο ρόλος και η δυναμική που έχει η θεραπευτική ομάδα στον ασθενή που πάσχει από καρκίνο Εμπλέκεται ψυχικά; Εμπλέκεται σωματικά; Πως τα παραπάνω ερωτήματα επηρεάζουν τις πρακτικές των γιατρών, των νοσηλευτών και γενικότερα όλων των ειδικοτήτων που στοχεύουν την αντιμετώπιση της ασθένειας του καρκίνου;

Προσκεκλημένοι της Οργανωτικής Επιτροπής της Επιστημονικής Ημερίδας ήταν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιλίου Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρας και ο πανοσιολογιώτατος αρχιμανδρίτης της Ιεράς Μητροπόλεως Ιλίου Δρ. Θεοδόσιος Μανώλης. Ο Σεβασμιώτατος, αφού ευχαρίστησε θερμά τα μέλη και τους προέδρους της οργανωτικής επιτροπής για την τιμητική πρόσκληση να συμμετέχει στην ημερίδα ως Συντονιστής της Β’ στρογγυλής τράπεζας, ανέφερε τον πολύ σημαντικό ρόλο που έχει η ψυχοκοινωνική βοήθεια και στήριξη στην ογκολογική θεραπευτική προσπάθεια και εξήρε την προσφορά του ιατρικού, νοσηλευτικού και διοικητικού προσωπικού του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», τονίζοντας ταυτόχρονα την ιδιαίτερη σχέση που έχει με τον Νοσοκομειακό Ιερό Ναό του Αγίου Σάββα, καθώς όπως ανέφερε με συγκίνηση διακόνησε στον Ναό του νοσοκομείου αυτού από μικρό παιδί.

Ο Σεβασμιώτατος τόνισε την ευαισθητοποίηση αλλά και το ενδιαφέρον που δείχνει η Ιερά Μητρόπολη Ιλίου Αχαρνών και Πετρουπόλεως στο θέμα της ψυχοογκολογικής ενημέρωσης και κατάρτισης με την πραγματοποίηση ημερίδων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων που αφορούν την πρόληψη, την θεραπεία, την ενημέρωση και την φροντίδα όχι μόνο του ογκολογικού αρρώστου αλλά και των φροντιστών του.

Στην συνέχεια ο Σεβασμιώτατος έδωσε τον λόγο στον κύριο ομιλητή της Β’ Συνεδρείας αρχιμ. Δρ. Θεοδόσιο Μανώλη, ο οποίος με την επιπλέον ιδιότητα του Κλινικού Ερευνητή με εξειδίκευση στον τομέα της Βιοηθικής Ογκολογίας και ποιμαντικής ιατρικής, ανέπτυξε διεξοδικά το θέμα «Ενδογενής Θρησκευτικότητα και Ογκολογική Φροντίδα». Ο π. Θεοδόσιος ανέλυσε την συνεισφορά της πνευματικότητας και θρησκευτικότητας στο πεδίο της σύγχρονης ογκολογικής φροντίδας, αναφέροντας ότι πολλοί ασθενείς βασίζονται στις θρησκευτικές και πνευματικές τους πεποιθήσεις για να προσαρμοστούν στη νόσο. Ο π. Θεοδόσιος τόνισε ότι η έντονη ενασχόληση με τα πνευματικά θέματα εμφανίζεται τόσο κατά τη διάρκεια της θεραπείας όσο και προς το τέλος της ζωής. Το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό οφείλει να λαμβάνει υπόψη και να διερευνά τις πνευματικές αναζητήσεις των ασθενών.

Ο καρκίνος μπορεί να θέσει υπό αμφισβήτηση τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του ασθενούς. Μερικοί ασθενείς αντιμετωπίζουν τη νόσο ως τιμωρία από τον Θεό. Υπάρχει και ένας σημαντικός αριθμός ασθενών, που αναζητούν βοήθεια από τον Θεό για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της θεραπείας. Στην Ελλάδα, αυτή η ομάδα ασθενών ίσως είναι η μεγαλύτερη. Οι ισχυρές πνευματικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις φαίνεται μέσα από διεθνείς μελέτες ότι συσχετίζονται με υψηλότερο επίπεδο ποιότητος ζωής. Δεν είναι γνωστή η σχέση μεταξύ πνευματικότητας και υγείας. Μερικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα ισχυρά πνευματικά και θρησκευτικά πιστεύω συσχετίζονται με θετική ψυχολογική κατάσταση και βοηθούν τον ασθενή να νιώσει καλύτερα, συμβάλλοντας σε:

1. Περιορισμός της εμφάνισης άγχους, κατάθλιψης και δυσθυμίας
2. Μείωση του αισθήματος απομόνωσης
3. Καλύτερη προσαρμογή στη νόσο και τη θεραπεία
4. Αύξηση της ικανότητας άντλησης ευχαρίστησης από τη ζωή (ακόμα και κατά τη διάρκεια της νόσου)
5. Αίσθημα προσωπικής ωρίμανσης ως αποτέλεσμα της νόσου
6. Καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα

Αντίθετα, η αμφισβήτηση των πνευματικών πεποιθήσεων του ασθενούς (από τον ίδιο) μετά τη διάγνωση της νόσου, συσχετίζεται με μειωμένη προσαρμογή στη νόσο και τη θεραπεία και πιθανώς να οδηγεί σε πτωχότερα θεραπευτικά αποτελέσματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό μπορεί να προτείνει στον ασθενή την επικοινωνία με κάποιον πνευματικό σύμβουλο (π.χ. ιερέα).

Ο π. Θεοδόσιος καταλήγοντας τόνισε ότι η εκτίμηση της πνευματικότητας του ασθενούς από τον ιατρό είναι σημαντική, καθώς προσφέρει πληροφορίες σχετικά με τη δυνατότητα να κινητοποιήσει ο ασθενής τις πνευματικές του πεποιθήσεις για να προσαρμοστεί στη νόσο και τη θεραπεία και την επίδραση που αυτές θα έχουν στην ανταπόκριση στη νόσο και τη θεραπεία. Η αντιμετώπιση των πνευματικών αναγκών του ασθενούς πρέπει να βασίζεται στις επιθυμίες του. Η πνευματικότητα και τα θρησκευτικά πιστεύω αποτελούν ιδιαίτερα προσωπικά ζητήματα κάθε ανθρώπου. Ο ασθενής είναι λογικό να περιμένει ότι το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό θα σεβαστεί τα πιστεύω του. Συμπερασματικά, σε ό,τι αφορά ζητήματα πνευματικότητας, ο ιατρός πρέπει να διαπιστώνει εάν κάποια θεραπευτική παρέμβαση έρχεται σε αντίθεση με τα πιστεύω του ασθενούς, να ενισχύει τη διαδικασία προσαρμογής του ασθενούς στη νόσο με την αρωγή των πνευματικών του πεποιθήσεων και να προτρέπει τον ασθενή να επικοινωνήσει με κάποιον πνευματικό σύμβουλο (π.χ. ιερέα) ή να συμμετάσχει σε ομάδες και τελετές σύμφωνα με τα πνευματικά πιστεύω του (π.χ. εκκλησία).

Στο τέλος ακολούθησε γόνιμη συζήτηση και δόθηκαν απαντήσεις στις ερωτήσεις των παρευρισκόμενων.